Doğuştan Gelen Yeteneklerinizi, İşinizi ve Ekibinizi Anlamanın Yolu
Patrick Lencioni’nin yaklaşık 20 yıl önce yazdığı Ekiplerin Beş Aksaklığı kitabı, bu alanda referans alınan temel bir kaynak olmuştu. Lencioni 6 Deha Modeli isimli yeni kitabında, yüksek performans gösteren takımlar için bireysel özellik ve motivasyonun, farklılıkların mükemmel bir karışımına ihtiyacımız olduğunu vurguluyor.
Benim özellikle dikkatimi çeken şu oldu: Bazı işleri iyi yapabiliyor olmamız o işlerden motive olduğumuz anlamına gelmiyor. Hatta bu işleri yapıyor olmak bizim enerjimizi tüketebilir. Size enerji veren işleri yaparsanız hem tükenmiş hissetmezsiniz hem de takımınıza daha çok katkı verirsiniz.
6 Deha Modelini şöyle özetleyebiliriz:
Lencioni öncelikle işlerin üç aşaması olduğunuz tespit ediyor.
- Fikir Geliştirme
- Aktivasyon
- Uygulama
Bu aşamalarda farklı “deha”ların devrede olduğunu söylüyor. “Deha” olarak tanımladığı kavram, insanların iyi olduğu ve onlara enerji veren yetkinlikler. İşlerin 3 aşamasının her birinde iki Deha’nın devrede olması gerektiğini belirtiyor.
- Fikir Geliştirme aşaması: Merak ve Keşif Dehası
- Aktivasyon aşaması: Feraset ve Harekete Geçirme Dehası
- Uygulama aşaması: Etkinleştirme ve Azim Dehası
Merak Dehası, mevcut durumu sorgulamayı ve derinlemesine düşünmeyi içerir.
Keşif Dehası, yeni fikirler ve çözümler bulmayı içerir.
Feraset Dehası, içgüdü, sezgi ve olağanüstü muhakemeyi içerir.
Harekete Geçirme Dehası, insanları bir fikir veya inisiyatif doğrultusunda harekete geçirme, motive etme ve hatta kışkırtmayı içerir.
Etkinleştirme Dehası, insanlara gerekli olan desteğin ve yardımın sağlanmasını içerir.
Azim Dehası, işleri tamamlamaktan büyük tatmin duymayı içerir.
Her birimizin deha olarak kabul edebileceğimiz iki özelliği bulunur. Bu alanlarda oldukça başarılı oluruz.
Altı deha alanının ikisinde yetkinlik düzeyinde performans gösteririz. Bu alanlarda uğraşmayı ne çok severiz ne de bundan ıstırap duyarız. Ancak gerçek dehalarımıza uygun işler yapmazsak bir süre sonra sıkılırız.
Lencioni bir de İş Hüsranı kategorisini ortaya koyuyor. Hepimizin neşesini kaçıran ve enerjimizi tüketen iki iş alanı vardır. Bu tür işleri yapmak zorunda kalırsak başarısızlığa uğrarız ve ıstırap duyarız.
Lencioni takım üyeleri ile iş aşamaları ve dehalar üzerinde çalışarak takımın bir haritasını çıkarmayı öneriyor. Bu harita üzerinden takımda eksik kalan dehaları tamamlamak, ekip üyelerinin kendi dehalarına uygun işlere yönlendirilmesini sağlamak gibi aksiyonlar almayı tavsiye ediyor.